Karabela - to broń szlachecka od XVI do XVIII wieku przekazywana z ojca na syna i kojarzona ze złotą wolnością szlachecką.

Występowała w dwóch wersjach: paradnej i bojowej. Charakteryzowała się tym, że była wyważona i nadawała się do dłuższych pojedynków i wypraw wojennych.

Prezentowane są obydwa typy karabel, ta, która posiada głowicę mosiężną jest karabelą bojową. Cechą charakterystyczną karabeli jest w zakończeniu rękojeści stylizowana głowa ptaka orła lub sokoła.

Karabela występowała za czasów króla Stefana Batorego i nosiła wówczas nazwę "Batorówki", za monarchy Zygmunta III Wazy nazywano ją "Zygmuntówką", zaś za Jana III Sobieskiego określano ją jako "Janówkę". Każda karabela ze swojego okresu miała określone cechy charakterystyczne.

Zgodnie z istniejącymi trendami w tym okresie, karabela wykonana jest z częściowymi okuciami ze srebra i mosiądzu. Mahoniowa rękojeść oraz pochwa posiada osadzone w srebrze korale. Dziwne ale nie ale nie wykańczano tej broni "polskim złotem" czyli jantarem (dawniejsza nazwa bursztynu). Cechą charakterystyczną karabel polskich był metalowy pasek wieńczący dookoła rękojeść wyjątkiem od tego były ordynki i czeczugi.